ข่าวประชาสัมพันธ์

ปี 63 เริ่มต้นปี ระวังไข้เลือดออก-ชิคุนกุนยา 

ตั้งแต่ต้นปีที่ผ่านมีการพบผู้ป่วยด้วยโรคชิคุนกุนยาเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ และพบว่าพื้นที่การแพร่ระบาดมีการขยายในวงกว้างมากขึ้น โดยพบมากที่สุดในช่วงอายุ 25-34 ปี ในผู้ที่ทำอาชีพสวนยาง โดยเฉพาะเกาะช้างบ้านเรา ถึงแม้โรคชิคุนกุนยาจะไม่รุนแรงเท่ากับโรคไข้เลือดออก สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดตราดได้แจ้งให้สถานีอนามัยทุกแห่ง รณรงค์ฉีดพ่นยาฆ่าแมลงแบบพ่นหมอกควัน หรือพ่นฝอยละออง พร้อมขอความร่วมมือประชาชนกำจัดแหล่งเพาะพันธุ์ลูกน้ำยุงลาย หรือใส่ทรายอะเบทในภาชนะบรรจุน้ำป้องกันไม่ให้ยุงวางไข่ และป้องกันตนเองและบุตรหลานไม่ให้ถูกยุงกัด หากมีอาการป่วยขอให้นำบุตรหลานส่งสถานีอนามัยหรือโรงพยาบาลที่ใกล้บ้านให้เร็วที่สุด

โรคชิคุนกุนยาคืออะไร?

โรคชิคุนกุนยา หรือที่เรียกว่า ?โรคไข้ปวดข้อยุงลาย? คือ โรคติดเชื้อไวรัสชนิดหนึ่งที่แพร่กระจายในมนุษย์โดยมียุงลายเป็นพาหะนำโรค เชื้อไวรัสที่ถูกแพร่กระจายโดยยุงนั้นจะทำให้เกิดอาการปวดข้ออย่างรุนแรง ข้อติดขัด และมีไข้สูงเฉียบพลัน ชื่อของโรคชิคุนกุนยานั้น มาจากคำในภาษา Makonde หรือเรียกว่า ?Kimakonde? ของแอฟริกาใต้ แปลว่า "การก้มตัวงอระหว่างเดิน" เพื่ออธิบายลักษณะการก้มตัวลงของคนที่ทุกข์ทรมานจากอาการปวดข้ออย่างรุนแรงนั่นเอง ปกติแล้ว หลังจากที่ถูกยุงลายที่เป็นพาหะนำโรคกัด เชื้อไวรัสที่เข้าสู่ร่างกายจะมีระยะฟักตัวประมาณ 1-12 วัน แต่โดยทั่วไปจะเริ่มแสดงอาการประมาณ 3-7 วันหลังได้รับเชื้อ ระหว่างนี้หากผู้ได้รับเชื้อถูกยุงกัด ยุงก็จะเป็นพาหะแพร่เชื้อไปสู่ผู้อื่นได้

อาการของโรคชิคุนกุนยา

• มีผื่นแดงขึ้นตามร่างกาย และอาจมีอาการคันร่วมด้วย
• ปวดกล้ามเนื้อ ปวดศีรษะ
• คลื่นไส้รู้สึกอ่อนเพลีย
• มีไข้สูงเฉียบพลันปวดตามข้อ และข้ออักเสบ ส่วนใหญ่จะปวดบริเวณข้อมือ และข้อเท้า ระยะเวลาปวดประมาณ 12 สัปดาห์ ? 1 ปี แต่ส่วนมากอาการจะดีขึ้นภายใน 1 สัปดาห์
• คนส่วนมากหลังจากฟื้นตัวจากโรคชิคุนกุนยาแล้ว จะมีภูมิต้านทานต่อโรคนี้ไปตลอดชีวิต อย่างไรก็ตาม อาการปวดอาจจะคงอยู่หลายสัปดาห์ หรือกลับมาเป็นซ้ำหลังจากนั้นเป็นเดือนๆ ได้
• หากมีอาการข้างต้น ควรไปพบแพทย์เพื่อเข้ารับการวินิจฉัยและรับการรักษาอย่างถูกต้อง

ความเข้าใจผิดเกี่ยวกับโรคชิคุนกุนยา

1. เข้าใจผิดว่า โรคชิคุนกุนยาเป็นโรคไข้เลือดออก: ถึงแม้ว่า โรคชิคุนกุนยามีอาการคล้ายไข้เลือดออก แต่โรคไข้เลือดออกจะไม่มีอาการปวดข้อ ส่วนโรคชิคุนกุนยาก็จะไม่มีพลาสม่าหรือน้ำเลือดรั่วออกนอกเส้นเลือด จึงไม่ทำให้ผู้ป่วยช็อค
   อย่างไรก็ตาม มีความเป็นไปได้ว่า คุณจะได้รับเชื้อของโรคชิคุนกุนยาและโรคไข้เลือดออกในเวลาเดียวกัน
2. เข้าใจผิดว่า โรคชิคุนกุนยาเป็นโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์: เนื่องจากมีอาการปวดข้อที่คล้ายกัน แต่การตรวจเลือดจะสามารถบอกได้ว่า ผู้ป่วยเป็นโรคอะไร
   ภาวะแทรกซ้อนที่เกิดขึ้นได้เมื่อเป็นโรคชิคุนกุนยา
   หากโรคนี้เกิดในกลุ่มผู้สูงอายุที่มีอายุมากกว่า 65 ปี ที่ป่วยเป็นโรคข้ออักเสบ หรือมีภาวะการเจ็บป่วยเรื้อรัง เช่น ความดันในเลือดสูง เบาหวาน หรือโรคหัวใจ โรคเหล่านี้อาจส่งผลกระทบรุนแรงกว่าเดิม และอาจทำให้เสียชีวิตได้

นอกจากนี้โรคชิคุนกุนยาสามารถทำให้เกิดปัญหาที่รุนแรงบนผิวหนัง ดวงตา ไต หัวใจ หรือระบบประสาทได้ แต่พบได้น้อยมาก

สาเหตุของโรคชิคุนกุนยา

• ถูกยุงที่มีเชื้อไวรัสชิคุนกุนยากัด โดยชนิดยุงที่แพร่กระจายไวรัส ได้แก่ ยุงลายสวย (Aedes albopictus) และยุงลายบ้าน (Aedes aegypti)
• ผู้ป่วยสามารถกระจายไวรัสไปสู่คนอื่นถ้าหากโดนยุงกัดประมาณ 2-6 วันระหว่างที่กำลังป่วย

วิธีการวินิจฉัยโรคชิคุนกุนยา

หากสงสัยว่า ผู้ป่วยอาจติดเชื้อไวรัสชิคุนกุนยา แพทย์จะซักประวัติในเบื้องต้นว่า ผู้ป่วยได้เข้าไปอยู่ในพื้นที่ที่มีการระบาดของโรค หรืออยู่ในพื้นที่ที่มียุงจำนวนมากหรือไม่
โดยแพทย์จะต้องแยกความแตกต่างของการติดเชื้อจากโรคที่โดนยุงกัดที่คล้ายๆ กัน เช่น โรคไข้เลือดออก หรือโรคมาลาเรีย และอาจจะต้องแยกโรคออกจากการติดเชื้อแบคทีเรีย เช่น ไข้ฉี่หนู (ติดเชื้อจากการสัมผัสกับสัตว์) หรือภาวะแพ้ภูมิตนเองที่มีอาการคล้ายๆ กัน เช่น โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์

โดยวิธีการตรวจมีดังนี้

• การเพาะเชื้อจุลินทรีย์เพื่อแยกไวรัสออกจากเลือด: การเพาะเชื้อจุลินทรีย์สามารถทำได้ระหว่างช่วงวันแรกๆ ของการติดเชื้อ แต่ต้องใช้เวลา 1-2 สัปดาห์ จึงจะทราบผล
• ปฏิกิริยาลูกโซ่พอลิเมอเรสแบบย้อนกลับ (RT-PCR): สามารถใช้เพื่อตรวจยีนชิคุนกุนยาในเลือดได้ โดยการตรวจสามารถทำภายใน 8 วันแรกของการติดโรค และใช้เวลา 1-2 วันจึงจะทราบผล
• การตรวจเลือด: เพื่อตรวจหาแอนติบอดีของชิคุนกุนยา

การรักษาโรคชิคุนกุนยา

ในปัจจุบันยังไม่มีการรักษาให้หายขาดสำหรับโรคนี้ และไม่มีวัคซีนป้องกันด้วยเช่นกัน วิธีการรักษานี้ จะใช้หลักการเดียวกันกับโรคไข้เลือดออก คือ การรักษาแบบประคับประคอง และป้องกันภาวะแทรกซ้อน ร่วมกับป้องกันการแพร่กระจายเชื้อไวรัสชิคุนกุนยา ได้แก่

• การให้ยาลดไข้ ยาแก้ปวด เพื่อบรรเทาอาการ
• ดื่มน้ำให้เพียงพอ
• ดูแลให้ผู้ป่วยพักผ่อนให้เพียงพอ
• ป้องกันไม่ให้ยุงกัด ซึ่งเป็นสิ่งที่สำคัญที่สุด

การฟื้นตัวจากโรคชิคุนกุนยา

• คนส่วนมากจะมีอาการของโรคชิคุนกุนยาประมาณ 1 สัปดาห์ หลังจากนั้น จะฟื้นตัวจากโรคจนหายดี
• บางคนอาการปวดข้อยังคงอยู่ หรือกลับมาเป็นซ้ำในระยะเวลาแรมเดือน ตามด้วยอาการของโรคที่เฉียบพลัน
• ในกรณีที่หายากมากๆ อาการปวด และอาการอื่นๆ อาจเป็นเรื้อรัง และดำรงอยู่เป็นเดือนๆ หรืออาจยาวเป็นปี ๆ

วิธีป้องกันโรคชิคุนกุนยา

การป้องกันและควบคุมโรคชิคุนกุนยาจะเน้นที่การลดจำนวนยุงในพื้นที่ และป้องกันการโดนยุงกัด โดยการลดจำนวนแหล่งเพาะพันธุ์ยุงจะสามารถลดประชากรยุงได้เป็นอย่างมาก วิธีการง่ายๆ ที่สามารถทำได้ มีดังนี้

• เทน้ำออกจากภาชนะ เช่น จานรองใต้ไม้กระถาง แจกัน กาละมัง และรางน้ำฝน
• คลุมภาชนะใส่น้ำที่ไม่สามารถเทน้ำทิ้งได้ เช่น แทงค์น้ำ หรืออ่างเก็บน้ำ สำหรับการอุปโภคบริโภคในครัวเรือน
• กำจัดยางรถยนต์เก่าๆ ที่อาจถูกทิ้งไว้ข้างนอก
• ทิ้งขยะในถุงพลาสติกแบบปิด และในภาชนะแบบปิด
• ใช้ยาฆ่าแมลง เพื่อฆ่ายุงที่โตเต็มที่ หรือตัวอ่อนที่ยังไม่สมบูรณ์ บางเขตชุมชน และเมืองต่างๆ อาจมีการพ่นยาฆ่าแมลงด้วยเช่นกัน
• ยุงที่ทำให้เกิดการติดเชื้อของโรคชิคุนกุนยา โดยส่วนมากมักจะเป็นยุงที่กัดตอนกลางวัน ซึ่งคนมักถูกกัดมากในช่วงใกล้ค่ำ แต่ยุงพวกนี้ยังมีการกัดในช่วงเวลากลางคืนเช่นเดียวกัน

แนะนำวิธีหลีกเลี่ยงการโดนยุงกัด

• ใส่เสื้อแขนยาว กางเกงขายาว หรือเสื้อผ้าที่ไม่เปิดเผยผิวหนัง
• ใช้ยาทากันยุงบนผิวหนังหรือบนเสื้อผ้า
• มีการติดตั้งอุปกรณ์ หรือฉากกั้นเพื่อป้องกันไม่ให้ยุงบินเข้ามาในตัวอาคาร
• เมื่อนอนกลางวัน ควรนอนในมุ้งที่เคลือบด้วยยากันยุง
• ใส่มุ้งกันยุงรอบหน้าและคอของคุณของจากถุงมือหรือทายากันยุงถ้าคุณใช้เวลามากในพื้นที่กลางแจ้งในพื้นที่ที่มียุงชุม
• หลีกเลี่ยงการเดินทางไปในพื้นที่มีประสบกับ การระบาด ของโรคชิคุนกุนยา
• หากคุณเป็นโรคชิคุนกุนยา ควรป้องกันตัวเองไม่ให้ถูกยุงกัด เพราะเลือดของคุณสามารถทำให้ยุงติดเชื้อ และสามารถแพร่เชื้อสู่ผู้อื่นได้
• คนที่ติดเชื้อโรคชิคุนกุนยาจะมีความเสี่ยงสูงภายในสัปดาห์แรกของอาการป่วย

แหล่งที่มา : honestdocs